|
TYTUŁ: Wpływ wgniatania ziaren materiału podsadzkowego w skałę typu łupkowego na efektywność podsadzenia szczeliny w zabiegach stymulacyjnych wybranego złoża niekonwencjonalnego / The influence of proppant grains into shale rock on the effectiveness of fracturing in stimulation treatments of a selected unconventional deposit
Autor: Mateusz Masłowski
Recenzenci: Prof. dr hab. Krzysztof Labus, Politechnika Śląska
|
|
|
ISSN 2353-2718 Objętość monografii: 156 stron |
|
|
Streszczenie Celem naukowym pracy było zbadanie wpływu zjawiska wgniatania ziaren materiału podsadzkowego w skałę typu łupkowego na efektywne podsadzenie wytworzonej szczeliny po wykonanych zabiegach hydraulicznego szczelinowania złóż niekonwencjonalnych. Wyznaczenie głębokości wgnieceń ziaren propantu w skałę złożową oraz uszkodzenia powierzchni wytworzonej ściany szczeliny pozwoliło na ocenę efektywnego podsadzenia szczeliny propantem, w zależności od podatności skały na zjawisko embedmentu. Do badań użyto skały złożowej pochodzącej z formacji niekonwencjonalnego złoża węglowodorów. Był to sylurski łupek ilasty z obszaru basenu bałtyckiego, typu gas shale. Na podstawie zgromadzonych danych geologiczno-złożowych oraz wyznaczonych właściwości geomechanicznych skały dobrano odpowiednie parametry płynu szczelinującego i podsadzki. Laboratoryjne symulacje zjawiska embedmentu przeprowadzono dla skały zarówno w postaci suchej, jak i nasyconej płynem szczelinującym. W badaniach uwzględniono warunki złożowe zbliżone do warunków panujących w wybranej formacji (tj. temperaturę i naprężenie ściskające) oraz różną koncentrację powierzchniową materiału podsadzkowego. Uszkodzone powierzchnie rdzeni obserwowano metodą mikroskopową i na tej podstawie wyznaczono parametry charakteryzujące zjawisko embedmentu, z uwzględnieniem wycisku materiału skalnego. Wykonane badania pozwoliły na określenie wpływu niekorzystnego zjawiska embedmentu na efektywność podsadzenia szczeliny dla wybranego krajowego złoża niekonwencjonalnego. Za najważniejsze parametry uznano efektywną rozwartość szczeliny oraz efektywną powierzchnię kontaktu ściany szczeliny z warstwą podsadzki. Za bardzo istotny wskaźnik uznano również wielkość wycisku materiału skalnego na powierzchni skały. Dodatkowo przeprowadzono teoretyczne obliczenia wielkości rozwartości szczeliny wypełnionej podsadzką przy wybranych czterech różnych wartościach jej koncentracji powierzchniowej. Zaproponowano także schemat klasyfikacji efektywności podsadzenia szczeliny na podstawie odporności skały na zjawisko embedmentu. Wykonane analizy pozwalają na dokładniejsze zrozumienie wpływu niekorzystnego zjawiska embedmentu, z uwzględnieniem wycisku materiału skalnego, na wstępną ocenę efektywności podsadzenia szczeliny propantem dla zaproponowanej technologii zabiegu stymulacyjnego. W wyniku pracy uszczegółowiono metodykę analizy i interpretacji uzyskanych wyników oraz dokonano wyboru metod statystycznych mających na celu oszacowanie niepewności mierzonych i wyliczonych wartości. Słowa kluczowe: embedment, łupek, propant, stymulacja wydobycia, szczelinowanie hydrauliczne. |
|
|
Abstract The scientific aim of the work was to investigate the effect of the phenomenon of indenting the proppant grains into the shale rock on the effective propped of the created fracture, after the hydraulic fracturing of the unconventional deposits. Determining the depth of the indentations of the proppant grains into the rock deposit and damage to the fracture wall surface allowed for the assessment of the proppant backing of the fracture, depending on the susceptibility of the rock to the phenomenon of embedment. The sample of the rock from unconventional formation of hydrocarbons was selected for the tests: Silurian clay-bituminous shale from the Baltic Basin, the “gas shale” type. On the basis of the collected geological and deposit data and the determined geomechanical properties of the rock, appropriate parameters of the fracturing fluid and the proppant material were selected. Laboratory simulations of the phenomenon of embedment were carried out for rock shale type, both dry and saturated with fracturing fluid. The research took into account the deposit conditions similar to the conditions of selected formation (i.e. temperature and compressive stress), as well as different surface concentration of the proppant material. The damaged faces of the cores were observed using the microscopic method and on this basis, the parameters characterizing the phenomenon of embedment were determined, including an impression of the rock material. The results of the experiments allowed to determine the impact of the unfavorable phenomenon of embedment on the effectiveness of propping the fracture for selected unconventional deposits of Poland. The most important parameters were the effective width of the fracture and the effective contact surface of the fracture face with the proppant layer. The amount of the impressions of the rock material on the rock surface was also considered as a very important indicator. Additionally, theoretical calculations of the width of the fracture filled with the proppant were carried out for the four selected surface concentration. A scheme for classifying the effectiveness of the fracture’s filling, on the basis of the rock resistance to the phenomenon of embedment, was also proposed. The performed analyzes allow for a more detailed understanding of the impact of the unfavorable phenomenon of embedment, taking into account the impression of the rock material, on the initial assessment of the effectiveness of the fracture’s propped, for the proposed stimulation treatment technology. As a result of the work, the methodology of the analysis and interpretation of the obtained results was developed, and statistical methods were selected to estimate the uncertainty of the measured and calculated values. Keywords: embedment, shale, proppant, reservoir stimulation, hydraulic fracturing |
|
| Cena egzemplarza: 60 zł netto (plus 5% VAT) Zamówienia prosimy składać e-mailowo: nafta-gaz@inig.pl lub telefonicznie 12 617 76 32. |
|
