Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy

Analizator ANAT

Intensywność zapachu jest jednym z podstawowych parametrów jakościowych paliw gazowych, osiąganym poprzez odpowiednie ich nawanianie stanowiące jeden z podstawowych standardów jakościowych obsługi ich odbiorców. Bezwonne lub odznaczające się słabym zapachem paliwa gazowe, przed wprowadzeniem do sieci muszą zostać poddane procesowi nawonienia. Stężenie środka nawaniającego w miejscu jego dozowania powinno być tak dobrane, aby zagwarantować końcowemu odbiorcy intensywność zapachu gazu w stopniu ostrzegawczym.

Wszystkie zalecenia prawne i normatywne wskazują, że parametrem określającym jakość paliw gazowych jest intensywność zapachu. Zalecane jest wykonywanie pomiarów poziomu nawonienia gazów metodami odorymetrycznymi, które można zastąpić pomiarami stężenia środka nawaniającego w gazie pod warunkiem, że dla danego rodzaju gazu istnieje udokumentowana zależność pomiędzy intensywnością zapachu gazu a zawartością w nim środka nawaniającego. Właściwa i systematyczna kontrola procesu nawaniania gazu jest podstawowym warunkiem zapewnienia ciągłości procesu. Kontrola nawonienia paliw gazowych polega najczęściej na pomiarze stężenia środka nawaniającego w gazie, określeniu jego dawki wprowadzonej do gazu w instalacji nawaniania oraz sprawdzaniu wyczuwalności zapachu gazu ulatniającego się z aparatu gazowego u odbiorcy.

Niezawodna i umożliwiająca otrzymanie wiarygodnych wyników analiza zawartości środków nawaniających w gazie jest trudnym zadaniem analitycznym. W przypadku pomiarów stężenia nawaniaczy w gazie wyniki charakteryzujące się możliwie najwyższym stopniem precyzji czy powtarzalności można uzyskać jedynie przy użyciu metod chromatograficznych. Jednak o ile chromatograficzna metoda pomiaru jest metodą znaną i stosowaną w metodyce pomiarów analitycznych, to konkretna implementacja tego procesu jest niezwykle trudna. Wiąże się bowiem z koniecznością zastosowania sensora o bardzo dużej czułości. Wysoka czułość sensora powoduje, że jest on również bardzo wrażliwy na niewielkie nawet wstrząsy, kilkustopniowe zmiany temperatury, obecność pyłów itp. Wielkość sygnału mierzy się w miliwoltach – obróbka i filtracja cyfrowa sygnału nastręcza również wielu problemów technicznych. Wszelkie szumy pomiarowe oraz sygnały zewnętrzne wpływają istotnie i negatywnie na przebieg pomiarów.

Rynek analizatorów chromatograficznych do pomiaru stężenia środków nawaniających w gazie, wykorzystujących metodę chromatografii gazowej jest dość ubogi. Mimo dużego postępu w technice wykonywania tego rodzaju pomiarów oraz dostępności różnego rodzaju urządzeń pomiarowych dla przemysłu gazowniczego nadal panuje luka w krajowym rynku analizatorów chromatograficznych (głównie procesowych), służących do pomiaru stężenia THT w gazie. Lukę tę wypełnia analizator ANAT-M, zaprojektowany w oparciu o potrzeby krajowego systemu dystrybucji gazu, którego pomysłodawcą jest Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy Oddział w Warszawie

Analizator ANAT-M przeznaczony jest do kontroli nawonienia gazu ziemnego jako stacjonarne urządzenie kontrolno-pomiarowe, umieszczane w dowolnych punktach systemu dystrybucji gazu. Może on również pełnić funkcję elementu Smart Grid w zakresie sterowania pracą instalacji nawaniających. ANAT-M przystosowany jest do przekazywania wyników pomiarów stężenia tetrahydrotiofenu, jak i parametrów pracy w systemie telemetrii, co umożliwia zdalną bieżącą kontrolę poziomu nawaniacza w gazie w okresie całodobowym. Działa w oparciu o pomiar chromatograficzny stężenia środka nawaniającego w gazie, połączony z detekcją elektrochemiczną. Zasada pomiaru stężenia THT w gazie odpowiada wymogom norm PN-EN ISO 19739:2010 oraz ST-IGG-0705:2012.

Analizator jest urządzeniem w pełni automatycznym, nie wymagającym obsługi. Wszystkie czynności związane z analizą, jak: pobór próbki gazu ziemnego, kalibracja gazem wzorcowym oraz pomiar właściwy są sterowane wewnętrznym sterownikiem i wykonywane są w cyklu automatycznym. Analizy wykonywane są z zaprogramowaną częstotliwością pomiarów.

Wyniki pomiarów stężenia THT w gazie oraz parametry pracy analizatora są archiwizowane w pamięci urządzenia oraz za pomocą kart pamięci typu SD. Urządzenie jest przystosowane do pracy w systemie telemetrii (protokół Gaz-Modem II). 

ANAT-M odznacza się szerokim zakresem pomiarowym, dokładnością pomiarów porównywalną ze stacjonarnymi chromatografami laboratoryjnymi i możliwością pracy w ujemnych temperaturach. Parametry pracy urządzenia zostały dostosowane do ciągłej pracy w warunkach procesowych - przez 8700 godz. w roku.

Kontakt: dr Anna Huszał
Adres: ul. Kasprzaka 25, 01-224 Warszawa 
Telefon: 22 632 99 50; 22 632 28 27
Faks: 22 632-63-13
E-mail: anna.huszal@inig.pl